Ένας μαραθώνιος στα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού

Inicio / ComunicadoTraduccion La otra campaña

Oct062024

Ένας μαραθώνιος στα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού

Ένας μαραθώνιος στα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού

Σεπτέμβριος 2024.

Πριν από βδομάδες, οι ομάδες των νεολαίων ζαπατίστας είχαν συναντήσεις για να δουν πώς θα μπορούσαν να προωθήσουν το θέμα των κοινών μεταξύ τους και μαζί με νεολαίους «κομματικούς».[1]

Είχαν λοιπόν την ιδέα ενός μαραθωνίου (23 χιλιομέτρων) σε χωματόδρομους με απότομες κλίσεις (δηλαδή «λοφίσκους» – όπως τους λέμε εδώ).

Το σχέδιό τους ήταν ότι δεν θα υπήρχαν προσωπικά βραβεία για τους νικητές και τις νικήτριες. Αντίθετα, ο στόχος ήταν το βραβείο να είναι μια παραγωγική βάση για να ξεκινήσουν πρώτα με τις συλλογικότητες στα χωριά τους. Από εκεί το επόμενο βήμα είναι να δημιουργηθούν εγχειρήματα των κοινών, όπου θα μπορούν να συμμετέχουν και νεολαίοι «κομματικοί».

Τα βραβεία ήταν λοιπόν πρόβατα και αγροτικά ζώα. Παρόλο που τα ζεύγη των προβάτων θα ήταν για τις πρώτες θέσεις, όλες και όλοι οι συμμετέχοντες θα έπαιρναν χρήματα για να αγοράσουν κοτόπουλα και να ξεκινήσουν τα εγχειρήματά τους συλλογικών αγροκτημάτων. Η GAL (Τοπική Αυτόνομη Κυβέρνηση) κάθε χωριού θα φροντίσει για την εκπλήρωση της δέσμευσης και θα ζητήσει αναφορές.

Αυτό μου εξήγησαν ότι θα έκαναν και (επειδή είναι ζαπατίστας) το έκαναν.

Επέλεξαν την ημερομηνία της 16ης Σεπτεμβρίου για να γιορτάσουν έτσι την έναρξη του πολέμου της ανεξαρτησίας και τη θέση που είχαν και εξακολουθούν να έχουν οι αυτόχθονες λαοί σε αυτή τη διαδικασία – και σε όλη την ιστορία αυτής της γεωγραφίας που ονομάζεται «Μεξικό».

Σύμφωνα με όσα μου λένε οι Tercios Compas της ζώνης (Σημείωση: οι «Tercios Compas» είναι ομάδες νέων ζαπατίστας που ασχολούνται με τα μέσα ενημέρωσης: από τη λήψη βίντεο, την επεξεργασία τους, τις ηχογραφήσεις, τα ραδιοφωνικά προγράμματα και την ηχοληψία, μέχρι την «κάλυψη» των γεγονότων στα χωριά, τις περιοχές και τις ζώνες τους), ο μαραθώνιος ξεκίνησε στις 3 το πρωί ώρα Μεξικού (4 το πρωί ζαπατιστική ώρα στα νοτιοανατολικά) και, από δύο σημεία εκκίνησης, θα συνέκλιναν στο Puy (ή «καρακόλ») του Dolores Hidalgo. Θα υπήρχαν κατηγορίες «νεανίδων» και «νέων», δηλαδή γυναικών και ανδρών.

Αν και δεν υπήρχε όριο ηλικίας, δήλωσαν συμμετοχή περίπου 200 ζαπατίστας νέοι και νέες. Ο μέσος όρος ηλικίας τους ήταν κάτω των 20 ετών, αλλά η πλειοψηφία ήταν νεαρές και νεαροί μεταξύ 12 και 16 ετών.

Οι νεολαιίστικες ομάδες που δεν τρέχουν στον μαραθώνιο οργανώθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε άλλες να καλύπτουν την εκκίνηση με συνθήματα εμψύχωσης· άλλες να βρίσκονται στη γραμμή τερματισμού με επευφημίες και πανό· άλλες να πηγαίνουν με φορτηγά για να τους εμψυχώνουν στο δρόμο σε περίπτωση που κάποιος αποκαρδιωθεί, και με μουσικές και λόγια για τα κοινά καθώς περνούν από τις κοινότητες· και άλλες να είναι υπεύθυνες για τις ομιλίες για την ανεξαρτησία, την απονομή βραβείων σε όσους και όσες συμμετείχαν και το χορό στο τέλος.

Οι πρώτοι και οι πρώτες έφτασαν περίπου 3 ώρες μετά την εκκίνηση. Αλλά οι περισσότεροι ήταν ακόμα στο ένα τρίτο ή στα μέσα της διαδρομής. Υπήρξε διαβούλευση μεταξύ των συντονιστών για το αν θα μάζευαν και θα μετέφεραν με φορτηγά εκείνους που έμειναν πίσω. Συμφωνήθηκε να ρωτήσουν εκείνους που ακόμα ήταν στο δρόμο.

Σύμφωνα με όσα μου είπαν, οι συντρόφισσες στις οποίες προσφέρθηκε να ανέβουν στο φορτηγό αρνήθηκαν, απαντώντας, λίγο πολύ, κάτι του τύπου «Φυσικά και όχι. Θα φτάσουμε εκεί που πρέπει να πάμε, μπορεί να αργήσουμε, αλλά θα φτάσουμε, ακόμα κι αν χρειαστεί να συρθούμε». Όταν άκουσαν αυτή την απάντηση, οι άνδρες αναγκάστηκαν κι αυτοί να αρνηθούν να «σωθούν».

Και, πράγματι, όλες και όλοι έφτασαν. Το βράδυ χόρεψαν. Και κάπως έτσι κύλησε ο εορτασμός της 16ης Σεπτεμβρίου… στα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού.

Πιστοποιώ.

Ο Καπετάνιος.
Μεξικό, Σεπτέμβριος 2024.

Υ.Γ. ΠΕΡΙ ΗΘΙΚΟΥ ΔΙΔΑΓΜΑΤΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ. – Υπήρχαν άνδρες και συντρόφισσες που κράτησαν σταθερό το βήμα και τον ρυθμό και ολοκλήρωσαν την πρόκληση τερματίζοντας στις πρώτες θέσεις. Οι υπόλοιποι έδωσαν την εξήγηση: «είναι που προετοιμάστηκαν εκ των προτέρων γιατί ήξεραν τι θα αντιμετώπιζαν».

Υ.Γ. ΚΟΥΤΣΟΜΠΟΛΙΟ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΜΦΥΛΟ ΑΥΤΟΓΚΟΛ. – Ο ζαπατίστα ειδικός απεσταλμένος επί τόπου μού αφηγείται: «Οι άνδρες έφτασαν στη γραμμή του τερματισμού και κατέρρευσαν εξαντλημένοι. Με κράμπες και κατασκονισμένοι, ξαπλωμένοι στο πλάτωμα του καρακόλ, άκουγαν μόνο τα συνθήματα και το σαματά. Ένας από τους δρομείς εξομολογήθηκε: “αχ σύντροφε, ούτε καν σκέφτομαι το χορό, αυτή τη στιγμή πονάει ακόμα και το καπέλο μου”. Αντίθετα, οι συντρόφισσες απλώς ήπιαν νερό και ρώτησαν τι ώρα θ’ αρχίσει ο χορός. Ενώ μια ομάδα νεαρών κοριτσιών γελούσαν και αστειεύονταν μεταξύ τους για το πώς είχαν τερματίσει, μία από αυτές δήλωσε: “Ρωτάμε την ώρα του χορού για να δούμε αν θα προλάβουμε να κάνουμε ένα μπάνιο, ή θα χορέψουμε έτσι όπως είμαστε, αφού έτσι κι αλλιώς έχουμε το χρώμα της γης”. Όλες χαμογελούσαν ευτυχισμένες. Είχαν ολοκληρώσει 23 χιλιόμετρα μιας δύσκολης διαδρομής, σε αυτούς τους λόφους που ζορίζονται ακόμη και τα μηχανοκίνητα οχήματα.

Χμμ, νομίζω ότι δεν θα το βάλω αυτό. Θα ήταν σαν να αναγνωρίζω ότι οι συντρόφισσες έχουν μεγαλύτερη αντοχή από τους συντρόφους, και η έμφυλη αλληλεγγύη με εμποδίζει να το κάνω. Οπότε, διαγράψτε αυτό το κομμάτι.

Υ.Γ. ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΥΤΣΟΜΠΟΛΙΟ. – Και κάπως έτσι, την ώρα που άρχισε ο χορός, μόνο οι νεαρές γυναίκες σήκωναν σκόνη στο ρυθμό των cumbias. Μόνο μετά από πολλή ώρα, και χάρη σε αυτό που λένε «περηφάνια του φύλου», μπήκαν και οι άνδρες στο χορό. Κουτσαίνοντας και με γκριμάτσες πόνου, αλλά χωρίς να χάσουν την ψυχραιμία τους, έλεγαν: «Είμαστε μια χαρά, είναι απλώς ένας νέος τρόπος χορού που μόλις εφεύραμε και που ονομάζεται “Cumbia για αυτό που παθαίνεις άμα δεν προετοιμάζεσαι γι’ αυτό που έρχεται».

-*-

Ήχοι ενός μακρινού χορού και ενός πληκτρολογίου ανταγωνίζονται με παράφωνους γρύλους. Μια σπίθα και η μυρωδιά του καπνού σκιαγραφούν μόλις και μετά βίας μια μορφή στο δοκάρι της καλύβας. Η νύχτα είναι ήδη βασίλισσα και κυρία στα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού. Ανατέλλει η αυγή, με μια φούστα από αστέρια κι ένα μισοφέγγαρο σαν μενταγιόν στο στήθος της, κουνώντας τους γοφούς της στο ρυθμό της «cumbia των Κοινών».

Πιστοποιώ ξανά.

Ο Καπετάνιος.

(Εικόνες και βίντεο που καταγράφηκαν από τους Τercios Compas
Τραγούδι «En la noche», Amparanoia και Manu Chao)

[1] Σε χωριά ιθαγενών στην Τσιάπας που δεν είναι αμιγώς ζαπατιστικά, κατοικούν επίσης υποστηρικτές διαφόρων κομμάτων, οι «partidistas» («κομματικοί»), όπως τους λένε οι ζαπατίστας.