ΜΙΑ ΑΞIΝΑ ΚΑΙ EΝΑ ΦΤΥAΡΙ.

Ago162024

ΜΙΑ ΑΞIΝΑ ΚΑΙ EΝΑ ΦΤΥAΡΙ.

ΜΙΑ ΑΞIΝΑ ΚΑΙ EΝΑ ΦΤΥAΡΙ.

Περί αλληλεγγύης, ενσυναίσθησης και θάρρους.

Αύγουστος 2024.

Η αλληλεγγύη με το μακρινό –και δεν αναφέρομαι στη γεωγραφία, αλλά στη θέση της στην πληροφορία– δεν είναι μονάχα άνετη. Επιτρέπει επίσης τις πιο παράλογες και αντιφατικές θέσεις (όπως η δικαιολόγηση της δολοφονίας αμάχων, κυρίως παιδιών, που αγνοούν ότι η παρούσα κόλαση δεν είναι στιγμιαία, αλλά μια υπόσχεση για το μέλλον).

Η αλληλεγγύη με το μακρινό δεν απαιτεί δέσμευση: είναι άλλοι εκείνοι που υποφέρουν και πεθαίνουν. Γι’ αυτούς η ελεημοσύνη της στιγμιαίας προσοχής, η ένθερμη (χα!) συζήτηση για ένα ή δύο κράτη, οι ιστορικές αναφορές για την υποστήριξη της κάθε θέσης. Η αλληλεγγύη με το κοντινό, από την άλλη, απαιτεί κάτι παραπάνω από ένα σχόλιο στα κοινωνικά δίκτυα. Στον παράξενο μικρό κόσμο του προοδευτισμού, οι Κούρδοι, η Παλαιστίνη και η Ουκρανία είναι πιο κοντά από την Οστούλα και την πεισματική της αντίσταση· πιο κοντά από τις ιθαγενικές κοινότητες του Ισθμού που εξεγείρονται ενάντια στο πεπρωμένο να μετατραπούν εκ νέου σε τελωνειακούς φρουρούς στα νέα νότια σύνορα της Αμερικανικής Ένωσης (γιατί αυτό και όχι κάτι άλλο είναι αυτό το μεγαπρότζεκτ)· πιο κοντά από την οικολογική καταστροφή που ονομάζεται «Τρένο Μάγια»· πιο κοντά από τη λεηλασία των υδάτων σε όλη τη χώρα· από την επιβολή θερμοηλεκτρικών εργοστασίων· από τις εξεγέρσεις ενάντια στη λεηλασία, την επιβολή και την περιβαλλοντική καταστροφή… και από τις «Αναζητήτριες».

Kαι όχι, δεν λέμε να αγνοείται, λόγω γεωγραφικής απόστασης, οποιαδήποτε αδικία σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη. Όχι, πρόκειται για την κατανόηση και τη συναίσθηση ότι η αλληλεγγύη δεν είναι μόδα και πόζα, αλλά αναθεματισμένη δέσμευση.

Όπως το να ακούς, να κοιτάς… και να μιλάς.

-*-

Από όλες τις απουσίες, η πιο τρομερή και απάνθρωπη είναι αυτή που δεν μπορεί να εξηγηθεί.

Οι εξαφανισμένοι και οι εξαφανισμένες, η επικαιρότητά τους και η αδιαφορία που επιδεικνύουν οι αποπάνω, είναι η αδιάσειστη απόδειξη ότι η επιπολαιότητα και ο κυνισμός είναι αρετές στο πολιτικό γίγνεσθαι της δεξιάς… και της προοδευτικής αριστεράς.

Η ύπαρξη ανθρώπων που αναζητούν την αλήθεια και τη δικαιοσύνη για τους εξαφανισμένους τους είναι αυτό που χαρακτηρίζει τη μοντερνικότητα για την οποία τόσο πολύ επαίρονται εκεί πάνω: η κόλαση στην οποία μαγειρεύονται αυτές οι εξαφανίσεις είναι τρομερή· και είναι θαυμάσιο το γεγονός ότι όσες και όσοι αναζητούν, ανανοηματοδοτούν, με την προσπάθειά τους, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Tα τελευταία χρόνια, το πιο τρομερό και υπέροχο πράγμα που γέννησε αυτή η γεωγραφία είναι το επάγγελμα της «αναζητήτριας».

Ποιο είναι το ελάχιστο για να εκπληρωθεί αυτό το αίτημα για αλήθεια και δικαιοσύνη για τις εξαφανισμένες; Ποιο είναι το «ταβάνι», όπως θα έλεγαν οι ειδικοί της διαχείρισης, σε αυτό το αίτημα; Ένα θραύσμα οστού; Το κομματάκι μιας ξεθωριασμένης μπλούζας; Ένα παπούτσι χωρίς το ζευγάρι του; Ένα πόρισμα της δικαιοσύνης, της αστυνομίας, της εκάστοτε κυβέρνησης: «κάναμε ό,τι μπορούσαμε»; Το σήμα του gps που αναβοσβήνει μοναχικά, απελπισμένα, ανώφελα;

Μια ομιλία που, φυσικά, κορυφώνεται με το «δεσμεύομαι ότι η αλήθεια θα γίνει γνωστή πριν από το τέλος της διακυβέρνησής μου και θα πέσει όποιος κι αν χρειαστεί να πέσει»;

Οι αναζητήτριες δεν αναζητούν μόνο τους εξαφανισμένους τους, αναζητούν επίσης την αιδώ, την αξιοπρέπεια και την ανθρωπιά που χάθηκαν σε ένα κυβερνητικό πόστο, σε μια γραμμή στον πίνακα Excel της μισθοδοσίας για την υποταγή.

Όσοι αρνούνται να ανταποκριθούν στο αίτημα των Αναζητητριών, τι φοβούνται; Πού στηρίζεται ο ισχυρισμός τους ότι «οι περισσότερες από τις αγνοούμενες είναι αγνοούμενες με τη θέλησή τους»; Έχουν ήδη ερευνήσει, και όσες λείπουν αγνοούνται οικειοθελώς; Τότε γιατί δεν λένε στις Αναζητήτριες: «κυρία, ο γιος ή η κόρη σας έφυγε επειδή βρήκε σύντροφο» ή «επειδή δεν την καταλαβαίνατε»;

Δεν διαθέτουν υψηλή τεχνολογία (drones, δορυφόρους, γεωραντάρ, ψηφιοποιημένα αρχεία); Αν όχι, γιατί δεν αγοράζουν ή δεν νοικιάζουν ή δεν δανείζονται τέτοιο εξοπλισμό; Ψάξτε σε καταστήματα online… ή στην ιστοσελίδα του Επιτελείου του Πολεμικού Ναυτικού. Απλά πληκτρολογήστε στο παράθυρο της μηχανής αναζήτησης «εξοπλισμός έρευνας και διάσωσης».

Αν έχουν τα μέσα για να κατασκοπεύουν τους εχθρούς τους (ένα σύστημα Pegasus σε κάθε στρατιώτη έδωσαν), γιατί δεν χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνολογίες για να μάθουν αν αυτό το άτομο αγνοείται «οικειοθελώς»;

Ή λένε ψέματα οι Αναζητήτριες; Είναι λοιπόν ψέμα ότι πηγαίνουν από το ένα μέρος στο άλλο, ακολουθώντας τις πληροφορίες που δέχονται; Υποφέρουν επειδή το θέλουν ή επειδή κάποιος τους λείπει; Αυτές οι εικόνες που τις βλέπουμε με φτυάρια και αξίνες, σε αγροτικές περιοχές, είναι επεξεργασμένες με μια ψηφιακή εφαρμογή ενώ, στην πραγματικότητα, είναι στα σπίτια τους κάνοντας λογαριασμούς για να δουν πώς θα τα βγάλουν πέρα ως το τέλος του μήνα; Αυτές –και αυτοί φυσικά– οι Αναζητήτριες, εξαφάνισαν οικειοθελώς τους γιους, τις κόρες, τους συντρόφους, τους πατεράδες, τις μητέρες, την οικογένειά τους, με μοναδικό σκοπό να βλάψουν το υποθετικό θύμα στο Εθνικό Μέγαρο;

Ίσως θα μπορούσαν τουλάχιστον να ζητήσουν από αυτές τις Αναζητήτριες να ψάξουν να βρουν την αιδώ που έχει χαθεί εκεί πάνω, για ένα κυβερνητικό πόστο… κι έναν μισθό.

-*-

Εσείς που εργάζεστε στα μέσα ενημέρωσης, θυμάστε εκείνες τις εποχές που η δημοσιογραφία σήμαινε έρευνα, μετάβαση στον τόπο του εγκλήματος, συνέντευξη με τα «εμπλεκόμενα μέρη», να αψηφάς την «αυτολογοκρισία», να δίνεις μάχη μέσα στη συντακτική ομάδα για να δημοσιευτεί το άρθρο – επειδή είχατε αναλάβει τη δέσμευση απέναντι στα θύματα να γνωστοποιήσετε την τραγωδία τους; Θυμάστε ότι έχετε σε μεγάλη εκτίμηση την αξία των λέξεων, και γι’ αυτό επιλέξατε τη δημοσιογραφία – για να επιστρέψετε στον τόπο του εγκλήματος και να δείξετε στους πενθούντες την τυπωμένη είδηση (η οποία σας κόστισε την πολλοστή απειλή απόλυσης, που ίσως μάλιστα επιβεβαιώθηκε);

Θυμάστε όταν οι ιστορίες έβγαιναν από την πραγματικότητα και όχι από τα κοινωνικά δίκτυα; Θυμάστε τότε που το καρτελάκι «ΤΥΠΟΣ», αντί να σημαίνει έπαρση και ατιμωρησία, ήταν σύμβολο ηθικής δέσμευσης;

Δεν υπήρξε μια εποχή που συναγωνιζόσασταν για το ρεπορτάζ με άλλους δημοσιογράφους και όχι με influencers που δεν ξέρουν καν πώς να συντάξουν την περιγραφή των βίντεό τους; Εκείνη η εποχή που ο εχθρός σας ήταν τα δωράκια, οι κολακείες, το φακελάκι με τα χαρτονομίσματα, η ανεπιβεβαίωτη πληροφορία; Και όχι όπως τώρα, οι απειλές θανάτου –που συχνά πραγματοποιούνται– ή η εικονική παρενόχληση από bots του ενός ή του άλλου είδους. Εκτός, βέβαια, από την πρωινή συνάντηση στην οποία ο Ανώτατος μοιράζει χαστούκια και χάδια.

Πού πήγανε τα σπουδαία ρεπορτάζ, η ερευνητική δημοσιογραφία, οι αποκλειστικές ειδήσεις, οι αιχμηρές ερωτήσεις, η άψογη γραφή, η σωστή διατύπωση, οι εικόνες, όπου το θέμα δεν είναι ο δημοσιογράφος αλλά η πραγματικότητα;

Ακολουθήστε το νήμα της Αριάδνης, ίσως μέσα στον λαβύρινθο ανακαλύψετε τι σας έκανε να επιλέξετε τη δημοσιογραφία ως επάγγελμα… και κατάρα.

-*-

Κάπου στην ανθρώπινη καρδιά υπάρχει κάτι που ονομάζεται «ενσυναίσθηση». Αυτή η ικανότητα να «μπαίνει κανείς στη θέση του άλλου» είναι στην πραγματικότητα η ικανότητα να «μπαίνει κανείς στη θέση του θύματος». Μερικές φορές ατομικά και όλο και περισσότερο συλλογικά, το συναίσθημα αυτό προχωράει παραπέρα και έρχεται αντιμέτωπο με την ανάγκη «να κάνουμε κάτι».

Αλλά η πραγματικότητα δεν δίνει βραβεία. Αυτό που προσφέρει είναι, αν μη τι άλλο, εφιάλτες. Χρειάζεται λοιπόν θάρρος για να πεις «είμαι εγώ και νιώθω ότι αυτό δεν είναι δίκαιο και πρέπει να το πω ή να το κάνω αισθητό, ειδικά στα θύματα».

Είναι λιγοστά και σπάνια τα επιτεύγματα. Φαίνονται μικρά, αλλά για τα θύματα είναι τα πάντα. Όπως θα είναι –ας υποθέσουμε, με κάθε επιφύλαξη– και για τον José Díaz Gómez, ο οποίος σίγουρα θα εκπλαγεί όταν δει όλα τα μηνύματα στήριξης και αλληλεγγύης που, από τις πιο απίθανες γωνιές του Μεξικού και του κόσμου, συμβάλλουν στις προσπάθειες αυτής της ΜΚΟ –αβόλευτης, όπως θα έπρεπε να είναι όλες οι ΜΚΟ– που ανέλαβε το έργο της αναζήτησης της δικαιοσύνης ως αυτό που είναι, δηλαδή ως καθήκον.

Η ελευθερία του γεννήθηκε από όλες αυτές τις φωνές και τις δράσεις που συνέβαλαν σε ένα απλό αλλά ισχυρό αίτημα, τόσο παλιό όσο και η ίδια η ανθρωπότητα: την ελευθερία.

-*-

Αναζητήστε τις αναζητήτριες. Μου περνάει από το μυαλό, δεν ξέρω, ότι ίσως αναζητούν και ένα άλλο αύριο. Και αυτό, φίλοι και εχθροί, είναι να αγωνίζεσαι για τη ζωή.

Αυτά. Γεια σας και συναντήστε τες. Είναι επείγον.

Από τα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού.