enlaceZapatista

Βλέπετε: αντί να αναφέρω το μπέιζμπολ – πλέον επίσημο κυβερνητικό άθλημα -επιλέγω το ποδόσφαιρο. Προσθέστε, λοιπόν, και αυτές τις αμαρτίες στην καταδικαστική απόφαση.

Φαντάζομαι ότι με τέτοια «όπλα» στο σακίδιό του – φημολογείται ότι εμπεριείχε μια δίγλωσση έκδοση των Σονέτων του Σαίξπηρ, τους δύο τόμους του «Δον Κιχώτη» («Ευφάνταστου Ευγενή Don Quijote de la Mancha») και ένα παράλογο γαλλο-ισπανο-γαλλικό λεξικό -, ο μακαρίτης πρέπει να ζήλευε τον Guy Montag που είχε ανακαλύψει ένα βιβλιοπωλείο με κείμενα βιβλιοδετημένα στους εγκεφάλους των προγραμμένων του Fahrenheit 451 (Ray Bradbury, 1953)). Ίσως ήταν το νοτερό όνειρό του: αντί για στρατό, να διοικεί μια ανθρώπινη βιβλιοθήκη («Προσοχή! Αυτό είναι το σχέδιο μάχης: ο Ηράκλειτος, ο Τζόις και ο Μπέκετ θα σπείρουν τη σύγχυση στις τάξεις του εχθρού, ο Σαραμάγκου, ο Νερούδα και ο Γκελμάν θα πλευροκοπήσουν τον εχθρό από αριστερά, οι Vargas Llosa, Paz και Solzhenitsyn από δεξιά και οι García Lorca, Wilde, Sor Juana και Woolf αλλαγή θέσης. Οι υπόλοιποι, όλοι μαζί, σε ενιαίο μπλοκ. Τα υπόλοιπα τα ξέρετε: αν είναι πολλοί, τρέχουμε, εάν είναι λίγοι, κρυβόμαστε, αν δεν υπάρχει κανένας μπροστά, προχωράμε, γεννηθήκαμε για να πεθάνουμε! Αμφιβολίες, ερωτήσεις, αγωνίες, βρισιές από μέντα αλλά και από τις άλλες; Όχι, Dylan, εσύ στο τύμπανο»)

Κάποτε ρώτησα το μακαρίτη αν όντως είχε διαβάσει όλα όσα κουβαλούσε. Μου απάντησε πως όχι. Τα είχε απλά ώστε, σε περίπτωση δολοφονίας του, να είχαν οι δήμιοι του κάτι για να σκοτώσουν την ώρα τους, όσο εκείνος θα ψυχορραγούσε. Ναι, ξέρω, το μαύρο χιούμορ του μακαρίτη δεν ήταν και ιδιαίτερα αποδεκτό…., εντάξει όχι μόνο το χιούμορ του.

Τέλος, σας έλεγα πως δεν ήμουν σίγουρος αν θα έπρεπε να παραθέσω τον Javier Marías αντί του Λένιν, του Μαρξ (Karl και Groucho), του Μαλατέστα, του Τρότσκι, του Μάο ή του ήδη εξαντλημένου Εγχειριδίου του Ιστορικού Υλισμού (Poliester). Εξέτασα τα υπέρ και τα κατά και αφού δεν βρήκα κανένα υπέρ, αλλά πολλά κατά, αποφάσισα να το τολμήσω, προκειμένου να αυξήσω την ήδη μεγάλη δημοτικότητά μου στους κύκλους των διανοουμένων του 4^ου Μετασχηματισμού. Πρέπει να διευκρινίσω ότι ο Javier Marías δεν ευθύνεται για αυτή την επίθεση στο πολιτικά ορθό, αφού δεν τον συμβουλεύτηκα. Ελπίζω, αν το μάθει, να έχει την καλοσύνη, να με αποφύγει, αποδιώχνοντάς με σαν ένα ενοχλητικό έντομο – το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να είναι ένα σκαθάρι.

***

Αν εκσυγχρονισμός σημαίνει ότι, αντί να λιθοβολούμε οτιδήποτε μη κατανοητό (και άρα «διαφορετικό»), χρησιμοποιούμε τα tweets και dislikes, τότε υπάρχει πρόοδος. Από το λιθοβολισμό στην πυρά, από εκεί στο ικρίωμα, στη συνέχεια στην εκτέλεση, ακολούθως στην εξορία και στα πογκρόμ, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στα «στρατηγικά χωριάⁱⁱⁱ». Εδώ, στη γειτονιά μας, τα τείχη, οι πράκτορες του αλλοδαπών, votre papiers, s´il vous plait (τα χαρτιά σας, παρακαλώ).

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν αρκούν για να «εξαγνίσουν» τη νέα ενθρονισμένη Άρια φυλή: την άγνοια. Το σύστημα εξακολουθεί να χρειάζεται τη βία των κρατικών θεσμών για να “ολοκληρώσει” τα γιουρούσια του. Δεν ξέρω αν η απέχθεια για το διαφορετικό βρισκόταν στο DNA του Big Bang που δημιούργησε το σύμπαν, αλλά η άγνοια πάντα επιτίθεται και διώκει τη γνώση και τη δυνατότητά της: τη νοημοσύνη.

Εάν παλιά ο σκοταδισμός προχωρούσε έρποντας με την ταχύτητα των καροτσιών και των γαλέρων, σήμερα σερφάρει με την ταχύτητα των yottabytes (ένα yottabyte = 10²⁴ bytes) και του φωτός.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν τις κυβερνήσεις που τους αξίζουν. Αλλά ακόμα κι εκεί υπάρχει αντίσταση και εξέγερση. Υπάρχουν ακόμα εκείνοι που δεν ακολουθούν το φλαουτίστα του “trending topic”, και επιλέγουν τον προβληματισμό, την ανάλυση, την αμφιβολία, την αμφισβήτηση. Μία μειοψηφία περιθωριοποιημένη και καταπιεσμένη από “influencers” και άλλους κρετίνους, που ανακαλύπτουν ότι η ηλιθιότητα μπορεί επίσης να αποκτήσει φήμη και κοινωνική αναγνώριση. Αλλά οι δυνατότητες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ταυτόχρονα και το όριό τους: το εφήμερο τραβάει από τη μύτη τα φώτα της δημοσιότητας και η διακοπή είναι αδύνατη, εάν θέλετε να είστε μέσα στα πράγματα. Ο χειρότερος εχθρός του σκανδάλου είναι το επόμενο σκάνδαλο που ακολουθεί ευθύς αμέσως.

Τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας έχουν παρασυρθεί από στην εικονική μέθη. Το σύνολο σχεδόν του έντυπου τύπου δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ανακυκλώνει ό,τι είναι της μόδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά όσο κι αν προσπαθεί εξακολουθεί να υστερεί. Εκκρεμεί ακόμη να καλύψει το κενό ενός τύπου που ερευνά, προκαλεί τη σκέψη, ενισχύει τη νοημοσύνη και ενθαρρύνει τη γνώση.

Με τον τρόπο του, και με ισχυρό τεχνολογικό μηχανισμό στη διάθεσή του, το σύστημα πολεμά την πραγματικότητα με τον καλύτερο τρόπο: δημιουργώντας μια εναλλακτική πραγματικότητα και προσελκύοντας την προσοχή και την ενέργεια του κόσμου-κόσμου σε αυτή. Οι κυβερνήσεις χαρακτηρίζονται και βαθμολογούνται, θετικά ή αρνητικά, από την εικονική τους δημοτικότητα, όχι από τις αποφάσεις και τις πράξεις τους ή τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα απρόοπτα. Έτσι, κακές κυβερνήσεις θριαμβεύουν στα «ευλογημένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», παρόλο που η πραγματική πραγματικότητα οδεύει επίμονα προς την άβυσσο. Η εικονική πραγματικότητα σκεπάζει με ντροπή τον γυμνό βασιλιά και ο τύραννος παρουσιάζεται ως δημοκράτης, ο αντιδραστικός ως μετασχηματιστής, ο ηλίθιος ως έξυπνος και ο αδαής ως σοφός.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το σύστημα έχει ανακαλύψει εκ νέου ότι το κυνήγι των «διαφορετικών» έχει οπαδούς. Απόψεις και καταδικαστικές αποφάσεις προσώπων όπως ο Trump, ο Bolsonaro, ο Macri, ο Μορένο, ο López Obrador, ο Ορτέγκα, ο Piñera, ο Πούτιν, ο Macron, η Μέρκελ, ο Τσίπρας, ο Τζόνσον και ____ (συμπληρώστε το όνομα της επιλογής σας) προκαλούν ουρλιαχτά επιδοκιμασίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι εκδίδονται αποφάσεις και ποινές που θα σκανδάλιζαν τον οποιονδήποτε με την ελάχιστη αξιοπρέπεια, οι οποίες δεν μένουν στα λόγια. Το αλλοδαπών (La migra), οι Αμερικανοί minutemen (πολιτοφυλακές) και η μεξικανική Εθνοφυλακή εκτελούν την καταδικαστική απόφαση εναντίον των μεταναστών ενώ οι εκτελεστές που πυροβόλησαν τον Samir Flores Soberanes προειδοποιούν τους “ριζοσπάστες της αριστεράς που, για μένα, δεν είναι τίποτα άλλο από συντηρητικοί» (AMLO dixit)^iv. Και ακολουθεί το «νίψιμο των χειρών»: ο Trump θα καταδικάσει τη σφαγή στο Ελ Πάσο του Τέξας ενώ ο López Obrador θα πει, συνομιλώντας με επιχειρηματίες, ότι η δολοφονία του Samir θα διερευνηθεί.

***

Όχι, δεν θα σας προσβάλλουμε λέγοντας ότι σας το είχαμε πει (αλλά… σας το είχαμε πει).

Το φίδι, ελεύθερο από το κέλυφος, ξετυλίγεται και χαίρεται, επευφημεί και χειροκροτεί τον εαυτό του. Και, σιγά-σιγά, ξεκινάει το ασφυκτικό αγκάλιασμα της μοναδικής σκέψης. Κανείς δεν πρέπει να εναντιωθεί στον ισχυρό. Κανείς δεν πρέπει να αψηφήσει την παντοδυναμία του στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στον ακαδημαϊκό κόσμο, την περιφρόνησή του για τις τέχνες και τις επιστήμες, τους δόλιους οικονομικούς χειρισμούς του, τις ευλογίες και τις κατάρες του από τον άμβωνα που χτίστηκε με το κονίαμα των ψεμάτων, της υποκρισίας, της εκπλήρωσης των απειλών, των εικονικών και πραγματικών επιθέσεων των σκουριασμένων καστανοχιτώνων. Κανείς δεν πρέπει να τολμήσει να θεωρήσει ως σημείο αναφοράς του την πραγματικότητα – και όχι τα θυμωμένα και βαρετά κηρύγματα και τις διατριβές εκείνου που μόνο στην εξέδρα υφίσταται.

Ω, το ξέρουμε. Σύγχυση. Εκεί πάνω διακηρύττουν πως όλα πάνε καλά, και εδώ κάτω σας λέμε ότι όλα πάνε στραβά, και θα επιδεινωθούν. Παρόλο που τώρα όλη η κριτική σκέψη, όλη η επιστημονική ανάλυση και η τέχνη που αποκαλύπτει και επαναστατεί, δεν έχει απέναντί της την πραγματικότητα, αλλά τις ετικέτες του «δεξιού», «συντηρητικού», «αντιδραστικού», «fifí»^v ή όποιο άλλο ευφυολόγημα εκστομίσουν τα χείλη του ιεροεξεταστή και διαχειριστή που μοιράζει αμαρτίες και καταδίκες, στο τσιφλίκι που μας έχουν επιβάλλει.

Και έχετε δίκιο: τα κωμικά ξεσπάσματα ενός Calderón, ενός Fox, ενός ξεπερασμένου PAN^vi, ενός PRI^vii που δωροδοκεί τον ιατροδικαστή για να καθυστερήσει το πιστοποιητικό θανάτου, ενός PRD ^viii που με κάποιο τρόπο πρέπει να αποδείξει πως εξακολουθεί να υπάρχει καθώς και των διανοουμένων που τα ακολουθούν, μοιάζει σα να έχουν ενορχηστρωθεί από το κυβερνητικό κόμμα, αφού καταφέρνουν μονάχα δύο πράγματα:

Το ένα είναι ότι δίνουν υλικό προς εύκολη διάψευση, ακόμα και από κάποιον που δεν ξέρει που βρίσκεται. Το άλλο είναι ότι έτσι ακυρώνεται οποιαδήποτε κριτική και παρατήρηση που στηρίζεται σε μια σχολαστική και τεκμηριωμένη ανάλυση. Το οποίο επίσης σημαίνει ότι οποιαδήποτε κριτική προερχόμενη, ας μην πούμε από την αριστερά, αλλά από προοδευτικούς και φιλελεύθερους δημοκρατικούς κύκλους, ακούγεται ως μια ακόμα νότα στη φάλτσα Συμφωνία της συνωμοσίας και του «ήπιου πραξικοπήματος» (το παραπλανητικό παραμύθι της μόδας) στην οποία καταφεύγει ο ανώτατος.

Εσείς θα περιμένατε λίγη ψυχραιμία, περισσότερη ανάλυση και λιγότερα συνθήματα κι από τις δύο πλευρές. Δεν υπάρχει όμως, ούτε πρόκειται να υπάρξει. Οι τάσεις της δεξιάς που τώρα τσακώνονται, αφήνοντας την αριστερά και την πρόοδο στο ρόλο του θεατή, βρίσκονται σε πόλεμο. Κάποιοι για να παραμείνουν στην Εξουσία (ή σε αυτό που πιστεύουν πως είναι Εξουσία) και άλλοι για να επιστρέψουν στον προνομιούχο χώρο, στον άμβωνα από τον οποίο θα μπορούσαν ξανά να κυριαρχήσουν.

Σε ποιον να πιστέψει κανείς;

Έχετε δίκιο: σε κανέναν.

Ούτε στην πραγματικότητα;

Κοιτάξτε, ακούστε, αισθανθείτε, μυρίστε, μιλήστε, η πραγματικότητά σας πονάει.

Γιατί, ναι, το ξέρουμε, η βροχή πέφτει παντού και πάνω σε όλους. Τουλάχιστον εδώ κάτω. Ίσως κάποιοι, κάποιες, κάποιοιες, μόλις τώρα αρχίζουν να νιώθουν τις κρύες σταγόνες που κεντρίζουν το σώμα τους. Αλλά για άλλ@ς, και όχι μόνο για τους ιθαγενείς λαούς, ρίχνει κατακλυσμό: λεηλασίες, ληστείες, απειλές, διώξεις, φυλακές, εξαφανίσεις, βιασμοί, ξυλοδαρμοί, θάνατος … και, ναι, μερικές φορές, ελεημοσύνη.

Θέλετε μια λίστα; Είναι δύσκολο, αλλά μια πρόχειρη θα μπορούσε να είναι η εξής:

– Οι συγγενείς των κρατουμένων, των δολοφονημένων, των εξαφανισμένων, που αναζητούν την αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Και το ερώτημα που θα παραμένει πάντα αναπάντητο είναι, γιατί; Ο μεγάλος παραλογισμός του χάους που μοιράζει τις απουσίες γιατί έτσι, λόγω στατιστικών πιθανοτήτων, σαν λαχείο. Εάν ο θάνατος μπορεί να είναι τρομερός, το να μη γνωρίζεις τι συνέβη και γιατί, είναι πέρα από κάθε ανθρώπινη λογική. Πρόκειται για μια σκληρότητα που θα μπορούσε να τη μηχανευτεί μόνο το ανθρώπινο μυαλό.

– Οι άλλοιες, ίσοιες επιτέλους με τις γυναίκες όλων των ηλικιών, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, τους άνδρες, τους δολοφονημένους και τις δολοφονημένες, τους εξαφανισμένους και τις εξαφανισμένες – ο θάνατος και η σκληρή κόλαση της εξαφάνισης, εξισώνοντας επιτέλους φύλα, φυλές, χρώματα-.

– Οι γυναίκες, πάντα οι γυναίκες, χτυπημένες, βιασμένες, εξαφανισμένες, δολοφονημένες.

– Τα κατακτημένα από τα πιο παράλογα μεγα-προγράμματα χωριά, ταπεινωμένα από τις ίδιες παλιές – αν και με διαφορετικό όνομα – ελεημοσύνες, και πανομοιότυπες απαιτήσεις: σκύψε το κεφάλι, υπάκουσε, γονάτισε, ταπεινώσου, υποτάξου, εξαφανίσου. Και το όπλο του «προοδευτικού» εκτελεστή που δολοφόνησε τον Samir Flores νομίζοντας ότι, σκοτώνοντάς τον, σκότωνε τον αγώνα του.

– Οι δημοσιογράφοι που λογοκρίνονται με απειλές, δωροδοκίες, εικονική και πραγματική παρενόχληση, εξαφάνιση, φυλακή, δολοφονία.

– Οι Εργαζόμεν@ της υπαίθρου και της πόλης, που διέθεταν εργασία μέχρι χθες και σήμερα, ή οποιαδήποτε στιγμή, μετατρέπονται σε χρεωμένους ανέργους.

– Οι Γιατροί και οι νοσηλευτές/τριες που ζητούν από τον/την ασθενή να φέρει τη γάζα του, τη σύριγγά του, τον επίδεσμό του, το φάρμακό του «γιατί δεν υπάρχει και εγώ μπορώ να σας πω μόνο από τι πρόκειται να πεθάνετε, το οποίο, στις μέρες μας, είναι ήδη ένα πλεονέκτημα, δεδομένης της κατάστασης. Αλλά κοιτάξτε, θα σας δώσω εδώ ένα αντίγραφο των κυβερνητικών υποσχέσεων. Ναι, θα σας πρότεινα να αρρωστήσετε του χρόνου, ίσως τότε…»

– Οι οργανώσεις, οι ομάδες, οι πολιτικές και κοινωνικές συλλογικότητες της αριστεράς που αντιμετωπίζουν το δίλημμα: υποταγή ή δίωξη.

– Οποιοσδήποτε άνθρωπος, θύμα επίθεσης, εκβιασμού, απαγωγής, εξαφάνισης, δολοφονίας, απογυμνωμένος από αυτά που έχει κερδίσει από τη δουλειά του, από την ελευθερία του, από τη ζωή του.

– Οι επιστήμονες χωρίς κονδύλια. Οι καλλιτέχνες και οι δημιουργοί χωρίς στέγη. Οι διανοούμενοι που αμαρτάνουν επειδή σκέφτονται – μην υπερβάλλετε, αγαπητέ μου, δεν είναι αμαρτία να σκέφτεστε, αλλά να εκφράζετε αυτό που σκέφτεστε -. Όλα είναι νεοφιλελεύθερα και «fifí» έως ότου η προσχώρηση σας στην Εξουσία να βεβαιωθεί δεόντως. Η πρωινή συνέντευξη τύπου σκοτώνει τη στήλη, την ανάλυση, το ρεπορτάζ, την έρευνα, τη γνώση, τη νοημοσύνη.

– Οι μετανάστες που αναζητούν αμερικανικά όνειρα και βρίσκουν μεξικάνικους εφιάλτες με το έμβλημα της Εθνοφυλακής, η οποία επιδιώκει μια αδέξια νομιμοποίηση, υποστηρίζοντας ότι η σκληρότητα εναντίον των διαφορετικών έχει επίσης υπηκοότητα, και τη σφραγίδα του αετού που καταβροχθίζει ένα φίδι^ix.

Εάν δεν βλέπετε τον εαυτό σας σε αυτή τη λίστα, ούτε έχετε συγγενείς, φίλους, γνωστούς, που θα ανήκαν σε κάποια από τις παραπάνω περιπτώσεις, τότε δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο διαβάζετε αυτό το … Αχ! Μπήκατε εδώ από την Google; Ω, η Google και το YouTube! «Πόσον ανεξερεύνητοι είναι αι κρίσεις του, πόσον ανεξιχνίαστοι αι οδοί του» (Προς Ρωμαίους. Κεφάλαιο 11, στίχος 33, – ναι, το γκούγκλαρα… συγγνώμη, δεν μπόρεσα να αποφύγω τον πειρασμό. Εξάλλου, είναι της μόδας σήμερα η παράθεση, κατά το δοκούν, της Αγίας Γραφής – ).

(…)

i^ Ουβερτούρα: Πρόκειται για αυτόνομη μουσική σύνθεση που ακούγεται συνήθως πριν σηκωθεί η αυλαία σε μια όπερα ή ένα ορατόριο. Είναι το εισαγωγικό τμήμα που προηγείται της σκηνικής δράσης και μας προετοιμάζει για την τραγική ή χαρούμενη διάθεση του έργου που θα ακολουθήσει.

ii^ Το Φεβρουάριο του 1995, κατά τη διάρκεια του διαλόγου μεταξύ του EZLN και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Μεξικού, ο τότε πρόεδρος του Μεξικού Ernesto Zedillo Ponce de León και ο υπουργός διακυβέρνησης του Esteban Moctezuma Barragán εξαπέλυσαν σφοδρή στρατιωτική επίθεση εναντίον των ζαπατιστικών κοινοτήτων και της ηγεσίας του EZLN.

iii^ Πρόγραμμα των Στρατηγικών Χωριών. Το 1962 η CIA και η κυβέρνηση του νότιου Βιετνάμ εφάρμοσαν το εν λόγω πρόγραμμα που αφορούσε το βίαιο εκτοπισμών κατοίκων των κοινοτήτων που θεωρούνταν φιλικά προσκείμενοι στους αντάρτες Βιετκόγκ και τη μεταφορά τους σε ελεγχόμενους οικισμούς. Στόχος του προγράμματος η απομόνωση των ανταρτών από τις κοινότητες.

iv^ « Ακούστε, ριζοσπάστες της αριστεράς, για μένα δεν είστε τίποτε περισσότερο από μια χούφτα συντηρητικών». Αυτή ήταν η απάντηση του αριστερού προέδρου Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ στις διαμαρτυρίες των αγωνιστών του Μετώπου των Λαών για την Υπεράσπιση της Γης και του Νερού των πολιτειών Μορέλος-Πουέμπλα-Τλαξκάλα που είχαν συγκεντρωθεί στην Κουάουτλα του Μορέλος με αφορμή την επίσκεψη του στις 10 Φεβρουαρίου 2019 (10 μέρες πριν τη δολοφονία του Σαμίρ Φλόρες Σομπεράνες) σκοπός της οποίας ήταν η προώθηση του δημοψηφίσματος και η χειραγώγηση των κατοίκων.

v^ Fifí. Πρόκειται για χαρακτηρισμό που χρησιμοποιεί συχνά ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, ιδίως κατά τις καθημερινές πρωινές συνεντεύξεις τύπου, για να απαξιώσει όλους όσους του ασκούν κριτική. Μεξικανισμός που σημαίνει αστός, σαλονάτος, συντηρητικός.

vi^ Το δεξιό Κόμμα Εθνικής Δράσης

vii^ To κεντροδεξιό και επί 70 χρόνια κυβερνών Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα

viii^ Το αριστερό Κόμμα Δημοκρατικής Επανάστασης.

ix^ Πρόκειται για το έμβλημα της μεξικανικής σημαίας.