421. Filo

Abr222021

421. Filo

421. Filo

Takvim? Bir Nisan sabahının erkeni. Coğrafya? Güneydoğu Meksika dağları. Ani bir sessizlik, cırcır böceklerini, uzaktan gelen köpek havlamalarını ve marimba müziğinin yankısını bastırıyor. Burada, dağların rahminde, bu, haykırıştan ziyade fısıltı gibi geliyor. Eğer bulunduğumuz yerde olmasaydık, bunun bir açık denizin uğultusu olduğunu düşünebilirdiniz. Fakat bu sahile, plaja ya da dik bir yamaçla belirginleşen faleze vuran dalgaların sesi değil. Hayır, bundan fazlası… Uzun bir çığlık ve ani, kısa bir titreme.

Dağ uyanıyor, eteğini utangaçça birazcık kaldırıyor ve zorlanmadan ayaklarını zorlanmadan yeryüzünden çekiyor. Yüzünü acıyla ekşiterek ilk adımını atıyor. Haritalardan, turist destinasyonlarından ve felaketlerden uzak, küçük dağın ayak tabanları kanıyor. Ama bunların hepsi plan dahilinde; bu nedenle, ayaklarını yıkamak ve yaralarını iyileştirmek için beklenmedik bir yağmur yağar.

Anne Ceiba ağacı, “Dikkat et kızım” diyor. Huapác ağacı sanki kendi kendine “Yapabilirsin” diyor. Paurak kuşu yol gösteriyor. “Doğuya git dostum, doğuya git” diyor oradan oraya zıplarken. Ağaçlar, kuşlar ve kayalarla giyinmiş olan dağ yürüyor ve her adımda uykulu erkekler, kadınlar, ne erkek ne de kadın olan insanlar, oğlanlar ve kızlar eteklerine yapışıyor. Bluzuna tırmanıyorlar, memelerinin ucunu aşarak omuzlarının üstüne devam ediyorlar ve başının tepesine ulaştıklarında uyanıyorlar.

Güneş doğudan, ufkun hemen üzerinde azimli günlük yükselişini yavaşlatıyor. İnsanlardan oluşan bir taç ile yürüyen bir dağ görmek etkileyici. Ancak güneşin ve gecenin geride bıraktığı birkaç bulutun haricinde buradaki kimse şaşırmış görünmüyor.

Yaşlı Adam Antonio, iki tarafı keskin palasını bilerken ve Doña Juanita başını sallayarak iç çekerken “Yani yazılmıştı” diyor.

_*_

Yedi insan, yedi Zapatista Avrupa heyetimizin deniz yolu ayağını oluşturacak. Dört kadın, iki erkek ve bir diğeri (kendini ikili cinsiyette tanımlamayan biri; ç.n.). 4, 2, 1. 421. Filo çoktan, Tzotz Choj sahasındaki Kumandan Ramona Fideliği’nde yer alan “Zapatista Deniz-Kara Eğitim Merkezi”nde konuşlanmış durumda.

Bu kolay değildi –aslında acı verici. Bu noktaya gelmek için eleştiriler, öneriler, cesaret kırmalar, temkin ve ölçülülük çağrıları, açık sabotajlar, yalanlar, kötü sözler, eldeki sorunlara dair detaylı vaazlar, dedikodu, küstahlık ve bunaltana kadar tekrarlanan şu cümleyle karşılaşmak zorunda kaldık: “Hepinizin yapmaya çalıştığı şey imkânsız değilse bile çok zor.” Ve tabii ki bize, ne yapmamız ve ne yapmamamız gerektiğini söyleyerek, emrederek. Okyanusun bu tarafından ve diğer tarafından bunun gibi diğer şeyler.

Tabii bütün bunlar, yüce devletin ve onun cahil, aptal, ırkçı bürokrasisinin engellerini hesaba katmıyordu.

Ancak tüm bunlardan başka bir fırsatta bahsedeceğim. Şimdi sizlere yepyeni Zapatista deniz heyetimizden birazcık bahsetmeliyim.

Dört kadın, iki erkek ve bir diğeri insanlar. Bunlardan herhangi birinin ya da hepsinin sibernetik bir organizma, yanlış adım atarak “cumbia del Sapito” dansı yapabilen bir robot olma ihtimalini ortadan kaldırmak için bazı değişikliklerle hepsine Turing Testi uygulandı. Dolayısıyla, hepsi insan ırkına aittir.

Yedi kişinin hepsi “Amerika” adını verdikleri kıtada doğdular ve okyanusun bu tarafındaki diğer halklarla ortak acı ve öfkeyi paylaştıkları gerçeği onları Latin Amerikalı yapıyor. Onlar aynı zamanda ailelerine, komşularına ve tanıdıklarına göre orijinal Maya halkının soyundan gelen doğuştan Meksikalılar. Aynı zamanda özerk belediyelerden ve onu destekleyen İyi Yönetim Meclisleri’nden gelem belgelere göre de Meksikalılar. İspatlanmış ve gereğine uygun cezalandırılmamış bir suçları yoktur. Yaşarlar, çalışırlar, hastalanırlar, iyileşirler, âşık olurlar, aşkları biter, gülerler, ağlarlar, hatırlarlar, unuturlar, oynarlar, ciddileşirler, notlar alırlar, bahaneler ararlar, kısacası Güneydoğu Meksika dağlarında, Chiapas’ta, Meksika’da, Latin Amerika’da, Amerika’da, yeryüzünde vs. yaşarlar.

Ayrıca, bu 7 kişi yolculuğu deniz yoluyla yapmak için gönüllü oldu –her yaştan türlü türlü Zapatistalarda pek de coşku uyandırmayan bir şey. Yani açık söylemek gerekirse kimse tekneyle seyahat etmek istemedi. Esperanza’nın ve tüm Zapatista Savunma çetesinin başlattığı ve ünlü “herkes sefil bir şekilde ölecek” algoritmasında sentezlenen dehşet kampanyası buna ne kadar katkıda bulundu? Bilmiyorum. Ancak WhatsApp da dâhil sosyal ağları herhangi bir teknolojik avantaj olmaksızın (kırsal kesimden tek bir cep telefonu sinyali olmadan) yenilgiye uğratmak, beni, sahilde üzerime düşeni yapmaya motive etti.

Bu sebeple, Zapatista Savunma çetesine olan sempatimle harekete geçmiş biçimde, Subcomandante Moy’dan çocukların bağırışları, haykırışları ve kahkahaları arasında, istila olmayan bir istilaya hazırlanan heyetle konuşmak için izin istedim. Peki, evet öyle, diyelim ki bu rızaya dayalı bir şey. Olması gerektiği gibi, kitlelerin önünde, görünemeyecek kadar uzağa giden ortodoks yapımı öncü tarafından tabii ki pek hoş görülmeyecek sado-mazoşist bir enternasyonalizm.

Mecliste göründüm ve en iyi trajik yüzümü takınarak ve onlara açık denizlerdeki korkunç şeylerden bahsettim: sonu gelmeyen kusmalar; ufkun uçsuz bucaksız monotonluğu; mısırsız beslenme; patlamış mısır ve –dehşet!- Valentina sosu (Meksika’da yaygın bir acı sos markası; ç.n.); diğer insanlarla birlikte birkaç haftalık hapsedilme –ilk birkaç saat karşılıklı gülüşüp hoşbeş edeceğiniz, sonra öldürücü olacak kişilerle-. Aynı zamanda ayrıntılı olarak korkunç fırtınaları ve bilinmeyen tehditleri anlattım; Kraken’i kastettim ve gerçek anlamda bir kötülük anımda, koparmak için öfkeyle bir bacak arayışında olan dev beyaz balinadan bahsettim –ki bu, en yavaş ‘cumbia’da (Latin Amerika’ya özgü bir dans; ç.n.) bile kurbanı saygın rolünden dışlar. Faydasızdı. Eril gururuma zarar vermeden itiraf etmeliyim ki, deniz veya hava yoluyla seyahat seçeneği sunulduğunda “tekneyle” diyenler öncelikle kadınlardı.

Ve dahası, 7 değil, 10 değil, 15 değil, 20’den fazla kişi kaydoldu. 3 yaşındaki Veronica bile katil balinanın hikâyesini duyunca kaydoldu. Akıl almaz, biliyorum. Fakat demek istiyorum ki, onunla tanıştığınızda (balinayla değil, kızla) Moby Dick’e sempati duyacaksınız.

Peki, neden sadece 7? Pekâla, dünyayı meydana getiren ilk 7 tanrının 7 ana yönünden (ön, arka, bir yan, diğer yan, merkez, yukarı, aşağı) falan bahsedebilirim. Ancak sembol ve alegoriler şöyle dursun, gerçek şu ki, katılımcı sayısı çoğu kişinin hâlâ pasaport sahibi olmaması ve hâlâ alabilmek için mücadele etmesiyle ilgili. Bunu size daha sonra anlatacağım.

Peki, bu sorunlarla ilgilenmediğinizden eminim. Bilmek istediğiniz, kimin “La Montaña (Dağ)” ile yelken açıp Atlas Okyanusu’nu geçerek Avrupa’yı istila ede… Şey, yani Avrupa’yı ziyaret edeceği. Bu nedenle aşağıda fotoğraflarını ve kısa biyografilerini bulabilirsiniz:

-*-

Lupita. 19 yaşında, Meksikalı, Chiapas dağlık bölgesinin Tzotzil halkından. Anadili Tzotzil’i ve İspanyolcayı akıcı şekilde konuşuyor. Nasıl okuyacağını ve yazacağını biliyor. Yerel gençlik koordinatörlüğü, bölgesel gençlik koordinatörlüğü ve kolektif bir çalışmanın yöneticiliğini yaptı. Sevdiği müzikler: pop, romantik, cumbia müzikleri, halk şarkıları, rap, hip hop, And müziği, Çin müziği, devrimci müzikler, klasik müzik, 80’ler rock (ya da öyle diyorlar), mariachiler (geleneksel Meksika müziği yapan sokak grupları; ç.n.), halkının geleneksel müziği… ve reguetón (Editörün notu: eğer bu, “birçok dünyanın sığdığı bir dünya” değilse, ne olduğunu bilmiyorum. Notun sonu). Sevdiği renkler: Siyah, kırmızı, vişne çürüğü ve kahverengi. Deniz deneyimi: Küçük bir çocukken tekneyle seyahat etmiş. Delege olmak için 6 ay hazırlandı ve Avrupa’ya tekne ile seyahate gönüllü oldu. Deniz yolculuğu boyunca Tercia Compa (Zapatista basını; ç.n.) olarak çalışacak.

-*-

Carolina. 26 yaşında, Meksikalı, Chiapas dağlık bölgesinin Tzotzil halkından, şu anda Lacandón Ormanı’nın Tzeltal bölgesinde yaşıyor. Anadili Tzotzil’in yanı sıra Tzeltal’ı ve İspanyolcayı akıcı konuşuyor. Nasıl okuyacağını ve yazacağını biliyor. Annesini yardımıyla 6 yaşındaki kızını büyüten bir bekâr anne. “Olduğumuz Kadınlar” kolektifinin koordinatörlüğünü yaptı ve veteriner hekimlik öğrenimi gördü. Carolina şu anda Zapatista siyasi-örgütsel önderliğinde Kumandan. Sevdiği müzikler: pop, romantik, cumbia müzikleri, 80’ler rock, grupera müzikleri ve devrimci müzikler. Sevdiği renkler: krem, siyah ve vişne çürüğü. Deniz deneyimi: tek bir tekne yolculuğu. Delege olmak için 6 ay hazırlandı ve Avrupa’ya tekne ile seyahate gönüllü oldu.

-*-

Ximena. 25 yaşında, Meksikalı, Chiapas’ın kuzeyinden Cho’ol halkından. Anadili Cho’ol dilini ve İspanyolcayı akıcı konuşuyor. Nasıl okuyacağını ve yazacağını biliyor. Annesini yardımıyla 6 yaşındaki kızını büyüten bir bekâr anne. Gençlik koordinatörlüğü yapmış ve şu anda Zapatista siyasi-örgütsel önderliğinde Kumandan. Sevdiği müzikler: cumbia müzikleri, tropikal, romantik, devrimci müzikler, 80’ler rock, elektronik müzik ve rancheralar. Sevdiği renkler: pembe, siyah ve kırmızı. Deniz deneyimi: tek bir tekne yolculuğu. Delege olmak için 6 ay hazırlandı ve Avrupa’ya tekne ile seyahate gönüllü oldu. Darío’dan sonra deniz yolculuğuna komuta eden ikinci kişi olacak.

-*-

Yuli. 37 yaşında. Mayıs’ta denizdeyken 38 olacak. Aslen sınır ormanındaki Tojolabal bölgesinden, şu anda Lacandón Ormanı’nın Tzeltal bölgesinde yaşıyor. İspanyolcayı akıcı konuşuyor. Nasıl okuyacağını ve yazacağını biliyor. 12 yaşında bir kızı ve 6 yaşında bir oğlu var. Partneri çocuklara bakarak ona destek oluyor. Partneri Tzeltal ve bu nedenle birbirlerini seviyor, kavga ediyor ve yine seviyorlar, hepsini İspanyolca yapıyorlar. Eğitim destekçisi, eğitim eğitmeni (eğitim destekçilerini hazırlarlar) ve yerel grup koordinatörü olarak görev almıştır. Sevdiği müzikler: romantik, grupera müzikleri, cumbia müzikleri, vallenato müziği, devrimci müzikler, tropikal, pop, marimbalar, rancheralar, 80’ler rock. Sevdiği renkler: siyah, kahverengi ve kırmızı. Hiç deniz deneyimi yok. Delege olmak için 6 ay hazırlandı ve Avrupa’ya tekne ile seyahate gönüllü oldu.

-*-

Bernal. 57 yaşında. Sınır ormanındaki Tojolabal bölgesinden. Anadili Tojolabal’i ve İspanyolcayı akıcı konuşuyor. Nasıl okuyacağını ve yazacağını biliyor. 11 çocuk babası: En büyüğü 30, en küçüğü 6 yaşında. Ailesi, küçük çocuklarını büyütmesine destek oluyor. Milis, yerel lider, Zapatista okulunda öğretmen ve İyi Yönetim Meclisi üyesi olarak görev almıştır. Sevdiği müzikler: rancheralar, cumbia müzikleri, huichol müziği, marimbalar ve devrimci müzikler. Sevdiği renkler: mavi, siyah, gri, kahverengi. Deniz deneyim: bir balıkçı kayığı (cayuco) ve motorlu tekne ile yolculuk. Delege olmak için 6 ay hazırlandı ve Avrupa’ya tekne ile seyahate gönüllü oldu.

-*-

Darío. 47 yaşında. Chiapas’ın kuzeyinden Cho’ol halkından. Anadili Cho’ol dilini ve İspanyolcayı akıcı konuşuyor. Nasıl okuyacağını ve yazacağını biliyor. 3 çocuk babası: Bir oğlu 22, diğeri 9, kız olan en küçüğü ise 3 yaşında. Küçük kızı ve oğlu anneleriyle birlikte Temmuz ayında uçakla Madrid’e gidecekler (Zapatistaların Avrupa seyahati Madrid’de sona erecek ve diğer ülkelerden temsilcilerle orada buluşacaklar; ç.n.). Darío milis, yerel yönetici, bölgesel yönetici olarak görev yapmıştır ve şu anda da Zapatista siyasi-örgütsel önderliğinde Kumandan. Sevdiği müzikler: Bertín ve Lalo’dan rancheralar, tropikal müzikler, marimbalar, bölgesel ve devrimci müzikler. Sevdiği renkler: siyah ve gri. Deniz deneyimi: balıkçı kayığı. Delege olmak için 6 ay hazırlandı ve Avrupa’ya tekne ile seyahate gönüllü oldu. Zapatista deniz heyetinin koordinatörü olacak.

-*-

Marijose. 39 yaşında. Sınır ormanındaki Tojolabal bölgesinden. İspanyolcayı akıcı konuşuyor. Nasıl okuyacağını ve yazacağını biliyor. Milis, sağlık destekçisi, eğitim destekçisi ve eğitim eğitmeni olarak görev yapmıştır. Sevdiği müzikler: cumbia müzikleri, romantik müzikler, rancherlar, pop, elektronik müzik, 80’ler rock, marimbalar ve devrimci müzikler. Sevdiği renkler: siyah, mavi, kırmızı. Deniz deneyimi: balıkçı kayığı ve tekne. Delege olmak için 6 ay hazırlandı ve Avrupa’ya tekne ile seyahate gönüllü oldu. Tekneden ilk inecek ve işgali başl… Pekâla, Avrupa’ya ziyareti başlatacak ilk Zapatista olarak belirlendi.

-*-

Yani Avrupa toprağına konacak ilk bitki ne bir kadından ne de bir erkekten olacak. O bir “diğeri” olacak.

Merhum Subcomandante Marcos’un “bütün heteropatriyarkal sola atılacak tokat” dediği şeye atıfla, ilk inecek kişinin Marijose olacağı kararlaştırıldı. Avrupa toprağına ilk kez adım atıp deniz tutmasından kurtulmasının ardından Marijose bağıracak:

“Farklı olanlara zulmeden heteropatriyarkal soluk benizlileri teslim edin.”

Hayır, şaka yapıyorum. Ama mükemmel olurdu, değil mi?

Hayır, toprağa ayak basmasının ardından Zapatista yoldaşımız Marijose ağırbaşlı bir sesle şöyle diyecek:

“Kadınların, çocukların, erkeklerin, yaşlıların ve tabii ki ‘diğer’ Zapatistaların adına, şu anki yerlilerinin ‘Avrupa’ dedikleri bu toprakların adının şu andan itibaren şöyle olduğunu ilan ediyorum: SLUMIL K´AJXEMK´ OP; bu, ‘İsyancı Toprak’ veya ‘Boyun Eğmeyen ve Teslim Olmayan Toprak’ anlamına geliyor. Ve burada; teslim olmayan, ihanet etmeyen ve vazgeçmeyen en azından biri olduğu sürece, burası hem yerli halkı hem de yabancılar tarafından böyle bilinecek.”

Beyan ediyorum.

Subcomandante Galeano

Nisan 2021

(devam edecek…)